Krokus Jazz Festiwal - ARCANUM
23 października 2025, godz.: 19:00
Arve Henriksen - trąbka
Trygve Seim - saksofon
Anders Jormin - kontrabas
Markku Ounaskari - perkusja, instrumenty perkusyjne
Skandynawski projekt Arcanum zrzesza czterech artystów dobrze znanych fanom muzyki ECM: Arve Henriksena, Trygve Seima, Andersa Jormina i Markku Ounaskari. Przez lata grali razem w wielu kombinacjach, ale jest to ich pierwszy album jako kwartet. Już okrzyknięci „nordycką supergrupą” w niektórych kręgach - określenie to nie oddaje przemyślanej, refleksyjnej jakości improwizacji i wrażliwości interakcji, niezależnie od tego, czy grają muzykę skomponowaną w czasie rzeczywistym, czy też przenoszą napisany temat w nowe miejsca.
Ounaksari, Jormin i Seim współpracowali z Sinikką Langeland, grającą na kantele, kiedy po raz pierwszy pojawił się pomysł założenia nowego zespołu: „Często graliśmy jako trio podczas prób dźwięku, co zawsze było bardzo przyjemne, więc zaproponowałem rezerwację kilku koncertów w Finlandii....”, wspomina Markku. Trygve uznał, że Arve Henriksen również musi znaleźć się w składzie, na co Markku z łatwością przystał. Wszyscy czterej muzycy grali razem na albumie Langeland Starflowers w 2006 roku i na jej późniejszych nagraniach, w tym The Land ThatIs Not i The Magical Forest, a związek Seim/Henriksen sięgał jeszcze dalej, z Arve już znaczącą obecnością na debiucie ECM Trygve Different Rivers, nagranym w 1998 i 1999 roku. Od najwcześniejszych dni było oczywiste, że było coś wyjątkowego w sposobie, w jaki Seim i Henriksen byli w stanie zginać i przeplatać swoje dźwięki na saksofonie i trąbce.
Jakie są zatem korzenie podejścia Arcanum do tworzenia muzyki? Otwierająca album kompozycja Tryge'aSeima „Nokitpyrt” oferuje jedną wskazówkę. Anders Jormin nazywa ją „pełnym szacunku ukłonem w stronę skandynawskich wzorców”. Czytając tytuł utworu wspak, można zbliżyć się do Triptykon, przełomowego nagrania Jana Garbarka z Arildem Andersenem i Edwardem Vesalą z 1972 roku, które otworzyło nowe perspektywy dla swobodnej ballady i znalazło duchowe pokrewieństwo między improwizacją post-Aylera a norweską muzyką tradycyjną. Kwartet Arcanum podobnie patrzy, przez pryzmat jazzowej kreatywności, na szerszy zakres muzyki i znaczenia.
Świadczy o tym na przykład ich interpretacja fińskiej tradycyjnej melodii „Armon Lapset”. Arve Henriksen: "Ten zachodni hymn Læstadian był w przeszłości powszechnie używany w North Troms w Norwegii. Pomógł utrzymać język Kven przy życiu, jako część dialektu Tornedal i fińskiego języka kościelnego od lat 60-tych XIX wieku. Wykorzystaliśmy ten psalm jako punkt wyjścia do bardzo swobodnej interpretacji, dość odległej od oryginalnego środowiska".
Utwór Andersa Jormina „Koto” został skomponowany w 1999 roku jako część zamówienia dla Szwedzkiego Radia, w którym pierwotnie uczestniczyli między innymi Arve Henriksen i gitarzysta Marc Ducret. Fascynacja Jormina japońską muzyką tradycyjną została później zintensyfikowana poprzez jego współpracę z grającą na koto Karin Nakagawa na albumach takich jak Trees of Light i Pasado en claro.
Jormin napisał „Elegy” z myślą o Arve, Trygve i Markku „pierwszego dnia wojny w Ukrainie”. Prowadzi to do krótkiego opisu „What Reason Could I Give”, który Anders opisuje jako „mój ulubiony z wielu ekspresyjnych i kultowych utworów Ornette'a Colemana”. Piękna ballada znalazła się na Dona Nostra, ostatnim albumie Dona Cherry'ego - i pierwszym albumie ECM, na którym pojawił się Jormin - w 1993 roku, gdzie została zagrana w duecie przez Cherry'ego i Bobo Stensona.
Wspólnie improwizowane utwory na Arcanum ujawniają niezwykłe wyczucie formy. Eksploracja jest tu zawsze bardzo skoncentrowana, a muzycy zwięźle i na temat.
Jesienią zespół wyrusza w trasę z koncertami na Krokus Jazz Festival, Polska (23 października), Jazz In Bess, Lugano, Szwajcaria (27 listopada), Paradox, Tilburg, Holandia (28 listopada), Bimhuis, Amsterdam, Holandia, (29 listopada), Lantaren Venster, Rotterdam, Holandia (30 listopada).
Arve Henriksen - Trumpet
Trygve Seim - Saxophone
Anders Jormin - DoubleBass
Markku Ounaskari - Drums, Percussion
The Scandinavian project Arcanum brings together four artists all well-known to followers of musicat ECM: Arve Henriksen, Trygve Seim, Anders Jormin and Markku Ounaskari. They’ve played together in many permutations over the years, but this is their first album as a quartet. Alreadyhailed as a “Nordicsupergroup” in some quarters, the designation hardly conveys the thoughtful, reflective quality of the improvising and the sensitivity of the interaction here, whet her playing music composed in real time or taking a written theme to new places.
Ounaksari, Jormin and Seimwere all working with folksinger and kantele player SinikkaLangelandwhen the idea of a new band was firstraised: “We’d often play as a trio during soundchecks, which was always very enjoyable, so I proposed booking a couple of concerts in Finland….”, Markkurecalls. Trygvefelt Arve Henriksen also had to be in the line-up, a suggestione asily agreed to. All four of the musicians had played together on Langeland’s Starflowers album in 2006 and on herlaterre cordingsincluding The Land ThatIs Not and The MagicalForest, and the Seim/Henriksen as sociationstretchedbackstill further, with Arve already a significant presence on Trygve’s ECM debut Different Rivers, recorded in 1998 and 1999. From the earlie stdays it was evidentthatthere was something special in the waythat Seim and Henriksen wereable to bend and intertwine their sounds on saxophone and trumpet.
What, then, are the roots of Arcanum’sapproach to music-making? Tryge Seim’s opening composition “Nokitpyrt” offers one clue. Anders Jormincallsit “a respectfulbow to Scandinavian role models.” Read the song titlebackwards and yougetclose to Triptykon, Jan Garbarek’sseminal 1972 recording with Arild Andersen and Edward Vesala, whichopenednewperspectives for freeballadry and found a spiritualaffinitybetween post-Aylerimprovising and Norwegiantraditionalmusic. The Arcanumquartetaresimilarlylooking, through the prism of jazz creativity, at a broaderscope of music and meaning.
Thisisevidenced in, for instance, theirinterpretation of the Finnishtraditionaltune “ArmonLapset”. ArveHenriksen: “This western Læstadian hymn was widelyused in NorthTroms, Norway in the past. It helped to keep the Kvenlanguagealive, as a part of the Tornedaldialect and Finnishchurchlanguage from the 1860s. We usedthis psalm as a starting point for a veryfreeinterpretation, quite far away from the original habitat.”
Anders Jormin’stune “Koto” was composed in 1999 as part of a commission for Swedish Radio originallyfeaturingArveHenriksen and guitaristMarc Ducret, amongothers. Jormin’sfascination for Japanesetraditionalmusic was laterintensifiedthroughhiswork with koto player Karin Nakagawa on albumsincludingTrees of Light and Pasado en claro.
Jorminwrote “Elegy” with Arve, Trygve and Markku in mind “on the firstday of the war in Ukraine”. It leadsinto a briefaccount of “WhatReasonCould I Give”, which Anders describes as “my favourite of OrnetteColeman’smanyexpressive and iconicpieces”. The beautiful ballad was included on Dona Nostra, Don Cherry’sfinal album – and the first ECM album on whichJorminappeared – in 1993, whereit was played as a duet by Cherry and Bobo Stenson.
Collectivelyimprovisedpieces on Arcanumrevealanuncommonfeeling for form. Exploration hereisalwayshighlyfocused, the musicianskeepingthingsconcise and to the point.
The band takesits musical concept to the roadthisautumn with concertsincluding Krokus Jazz Festival, Poland (October 23), Jazz In Bess, Lugano, Switzerland (November 27), Paradox, Tilburg, Netherlands (November 28), Bimhuis, Amsterdam, Netherlands, (November 29), LantarenVenster, Rotterdam, Netherlands (November 30).
Sala Widowiskowa
(JCK Kwadrat)
Jelenia Góra
zobacz na mapie
